سوالات پرتکرار درباره دستگاه‌های CNC

CNC مخفف عبارت Computer Numerical Control است که به معنای کنترل عددی توسط کامپیوتر می‌باشد. دستگاه CNC با استفاده از دستورات برنامه‌نویسی شده، عملیات‌هایی مانند برش، تراش، فرز، سوراخ‌کاری، حکاکی، سنگ‌زنی و … را با دقت بسیار بالا و به‌صورت خودکار انجام می‌دهد. این دستگاه‌ها معمولاً شامل یک میز کار، موتورهای سروو یا استپر، سیستم کنترل (کنترلر)، ابزارگیر، و نرم‌افزار مرتبط هستند.

فرآیند کاری به این صورت است که ابتدا طرح قطعه مورد نظر در نرم‌افزارهای طراحی سه‌بعدی مانند SolidWorks یا AutoCAD طراحی می‌شود. سپس با استفاده از نرم‌افزارهای CAM (مانند Mastercam یا Fusion 360)، فایل طراحی به کدهای قابل فهم برای دستگاه (G-code) تبدیل می‌شود. این کدها مسیر حرکت ابزار، سرعت چرخش، عمق برش، سرعت تغذیه و سایر پارامترهای مورد نیاز را تعریف می‌کنند. کنترلر دستگاه این کدها را خوانده و عملیات را با دقت بالا اجرا می‌کند. نتیجه، قطعه‌ای دقیق، تکرارپذیر و مطابق با طراحی دیجیتال خواهد بود.

یکی از رایج‌ترین سوالات درباره دستگاه CNC، تفاوت بین CNC تراش (Turning) و CNC فرز (Milling) است. این دو نوع دستگاه هر دو برای شکل‌دهی به قطعات فلزی و غیر فلزی استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی در نحوه عملکرد دارند:

• دستگاه CNC تراش: در این دستگاه، قطعه کار در حال چرخش است و ابزار برش به صورت خطی به قطعه نزدیک می‌شود. این نوع دستگاه برای تولید قطعات استوانه‌ای یا متقارن مانند میل‌لنگ، پیچ، بوش، لوله و قطعات دوار استفاده می‌شود. دقت بالا و توانایی در تولید انبوه از مزایای آن است.

📌مشاهده دستگاه های CNC تراش

• دستگاه CNC فرز: در این دستگاه، ابزار برش در حال چرخش است و قطعه کار ممکن است ثابت یا در حال حرکت باشد. عملیات‌هایی مانند ایجاد شیار، صفحه‌تراشی، سوراخ‌کاری، رزوه‌زنی، و شکل‌دهی پیچیده با این دستگاه انجام می‌شود. تنوع در اشکال قابل ساخت و قابلیت‌های چندمحوره، مزیت اصلی این دستگاه‌هاست.

📌مشاهده دستگاه های CNC فرز

در بسیاری از کارگاه‌های مدرن، هر دو نوع دستگاه CNC به‌صورت ترکیبی استفاده می‌شود تا طیف گسترده‌ای از قطعات را بتوان تولید کرد.

انتخاب برند مناسب برای دستگاه CNC، یکی از تصمیمات کلیدی پیش از خرید است. عوامل زیادی مانند کیفیت ساخت، دقت عملکرد، پشتیبانی فنی، موجودی قطعات یدکی، و خدمات پس از فروش نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. در بازار ایران، برندهای زیر بیشترین محبوبیت را دارند:

• Doosan (کره جنوبی): ترکیب قیمت مناسب، دقت بالا و خدمات قابل قبول. بسیار محبوب برای کارگاه‌های متوسط و نیمه‌سنگین.

• Mazak (ژاپن): کیفیت ساخت بالا، کنترلرهای پیشرفته و عمر طولانی. گزینه‌ای مناسب برای کارگاه‌های حرفه‌ای.

• STAR (ژاپن): در حوزه دستگاه‌های CNC اتومات و Swiss-type پیشرو است. دقت بالا و مناسب برای قطعات کوچک و پیچیده.

• OKUMA و DMG Mori: برندهای معتبر با کیفیت صنعتی بالا، اما قیمت بالاتر.

معمولاً برندهایی که نمایندگی رسمی و خدمات پس از فروش قوی در ایران دارند، برای خریداران داخلی مناسب‌ترند.

قیمت دستگاه CNC به‌طور گسترده‌ای متغیر است و از چند صد میلیون تومان برای مدل‌های کوچک و رومیزی تا چند ده میلیارد تومان برای مدل‌های پیشرفته صنعتی متغیر است. عوامل تأثیرگذار عبارتند از:

• نوع دستگاه: CNC تراش، فرز، پانچ، وایرکات یا دستگاه‌های ترکیبی مانند Mill-Turn

• ابعاد میز کار: هر چه میز بزرگ‌تر باشد، هزینه بالاتر خواهد بود

• تعداد محور‌ها: دستگاه‌های ۵ محور به مراتب گران‌تر از ۳ محور هستند

• کنترلر و نرم‌افزار: مدل و برند کنترلر می‌تواند تأثیر زیادی بر قیمت داشته باشد (مانند FANUC، Siemens یا Mitsubishi)

• امکانات جانبی: مانند تعویض ابزار خودکار (ATC)، سیستم خنک‌کاری، پروب اندازه‌گیری، درایوهای قدرتمند

• برند و کشور سازنده: برندهای ژاپنی، آلمانی و سوئیسی معمولاً گران‌ترند

• نو یا کارکرده بودن: دستگاه‌های استوک اروپایی اگر سالم باشند، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه هستند

کارگاه‌های کوچک معمولاً فضای محدودی دارند و بودجه اولیه آن‌ها نیز محدود است. بنابراین انتخاب دستگاه مناسب باید هوشمندانه باشد:

• CNC فرز ۳ محور رومیزی یا نیمه‌صنعتی: برای ساخت قطعات فلزی کوچک و کارهای آموزشی یا سری‌کاری سبک

• CNC تراش ساده با یک محور: برای قطعات استوانه‌ای ساده و تولید محدود

• برندهای اقتصادی و خدمات‌محور: مانند Doosan که نسبت به قیمت، کیفیت مناسبی ارائه می‌دهد

• دستگاه‌های کارکرده با گارانتی: در صورت تایید فنی توسط کارشناس، می‌توانند در هزینه صرفه‌جویی بزرگی ایجاد کنند

همچنین توجه به آینده‌نگری در انتخاب دستگاه مهم است؛ یعنی اگر رشد کارگاه در برنامه است، دستگاهی قابل ارتقا انتخاب شود.

📌بهترین دستگاه‌های تراشکاری CNC سال 2025

برنامه‌نویسی دستگاه‌های CNC با استفاده از زبان استاندارد G-code انجام می‌شود. این کدها شامل دستوراتی برای:

• موقعیت حرکت ابزار (X,Y,Z)

• سرعت دوران اسپیندل

• سرعت پیشروی ابزار

• تعویض ابزار

• دستور توقف یا پایان عملیات

برای تولید این کدها از نرم‌افزارهای CAM استفاده می‌شود که با گرفتن فایل CAD، مسیر حرکت ابزار را به صورت خودکار تولید می‌کنند. آموزش این نرم‌افزارها، معمولاً بخشی از خدمات پس از فروش دستگاه‌هاست. داشتن اپراتور ماهر در برنامه‌نویسی و راه‌اندازی دستگاه، یکی از کلیدهای موفقیت در بهره‌برداری از CNC است.

نگهداری صحیح دستگاه CNC باعث افزایش عمر، دقت و کاهش خرابی‌های ناگهانی می‌شود. اقدامات نگهداری به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

نگهداری روزانه:

• تمیز کردن سطح میز کار و ابزارگیر

• بررسی فشار روغن و خنک‌کننده‌ها

• پاک‌سازی تراشه‌ها و مواد زائد از اطراف دستگاه

نگهداری هفتگی:

• بررسی وضعیت گیربکس‌ها، ریل‌ها و راهنماها

• روان‌کاری سیستم حرکتی و چک کردن نازل‌ها

نگهداری ماهانه:

• بررسی وضعیت موتورهای محوری

• کالیبراسیون سیستم اندازه‌گیری

• بررسی نرم‌افزار کنترلر و آپدیت‌های احتمالی

داشتن برنامه نگهداری مدون و ثبت سرویس‌ها، از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری می‌کند.

به‌طور میانگین، عمر مفید دستگاه‌های CNC بسته به نوع دستگاه و شرایط نگهداری، بین ۱۰ تا ۲۰ سال تخمین زده می‌شود. البته برخی دستگاه‌های صنعتی با کیفیت بالا تا ۳۰ سال نیز در خطوط تولید فعال بوده‌اند.

عواملی که روی عمر دستگاه تأثیر دارند:

• کیفیت ساخت دستگاه (برند معتبر)

• میزان ساعات کاری روزانه

• دمای محیط و گردوغبار

• تناوب سرویس و نگهداری

• بارگذاری بیش از حد روی اسپیندل و محورهای حرکتی

خرید دستگاه CNC کارکرده می‌تواند گزینه‌ای عالی برای کاهش هزینه باشد، به‌شرطی که:

• دستگاه از فروشنده معتبر و با گارانتی خریداری شود

• بازدید فنی کامل توسط کارشناس انجام شود

• میزان کارکرد، تاریخ ساخت و شرایط نگهداری دستگاه مشخص باشد

• نرم‌افزار و سخت‌افزار دستگاه به‌روزرسانی‌پذیر باشد

در بسیاری موارد، دستگاه‌های استوک اروپایی با کیفیت عالی در بازار ایران عرضه می‌شوند که با نصف قیمت دستگاه نو، همان کارایی را دارند. سایت رویش صنعت نیز نمونه‌هایی از این دستگاه‌ها را با تضمین سلامت و خدمات فنی ارائه می‌دهد.

خدمات پس از فروش شامل نصب، راه‌اندازی، آموزش کار با دستگاه، تأمین قطعات یدکی، تعمیرات و مشاوره فنی است. در انتخاب فروشنده یا نمایندگی دستگاه CNC باید دقت ویژه‌ای داشت.

ویژگی‌های خدمات پس از فروش خوب:

• دسترسی سریع به قطعات یدکی مصرفی و حیاتی

• آموزش کامل به اپراتورها (حضوری یا آنلاین)

• پاسخگویی سریع در زمان خرابی

• پشتیبانی نرم‌افزاری و آپدیت‌های دوره‌ای

شرکت‌هایی مانند رویش صنعت با داشتن تیم متخصص، خدمات نصب، آموزش، نگهداری و تأمین قطعات را برای خریداران فراهم کرده و خیال مشتریان را از بابت پشتیبانی راحت کرده‌اند.

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های کاربران دستگاه‌های CNC، موضوع تعمیرات آن است. این دستگاه‌ها به دلیل ساختار پیچیده و حساسیت بالا، باید توسط متخصصین آموزش‌دیده سرویس و نگهداری شوند. برخی از مشکلات رایج در دستگاه‌های CNC عبارتند از:

• خرابی اسپیندل یا کاهش دقت در چرخش

• ایراد در محورهای حرکتی (X، Y، Z)

• مشکلات در سیستم کنترل و برد فرمان

• اختلال در سیستم خنک‌کاری یا روغن‌کاری

• خطاهای نرم‌افزاری در هنگام اجرای G-code

فرایند تعمیرات شامل عیب‌یابی دقیق، تست سیستم‌ها، تنظیم مجدد و تعویض قطعات فرسوده است. اگر این کارها توسط افراد غیرمتخصص انجام شود، ممکن است باعث خرابی‌های جدی و خسارت مالی شود.

مجموعه رویش صنعت با برخورداری از تیم فنی مجرب، خدمات تعمیر تخصصی انواع دستگاه‌های CNC را ارائه می‌دهند، از جمله:

• تعمیر CNC فرز و تراش در محل مشتری

• تعویض اسپیندل، تعمیر سروو موتورها، تعمیر کنترلر

• کالیبراسیون دقیق دستگاه پس از تعمیر

• تست عملیاتی دستگاه قبل از تحویل نهایی

📌خدمات تخصصی تعمیرات دستگاه های CNC در رویش صنعت